Hallo, je bent geraakt op een pagina die uitleg gaat geven over wat je onder het tabje ‘Voor docenten die net starten’ kan vinden en wat het nut van elk onderdeel is. Het zal gaan over onderwijskundige zaken, de kunde van onderwijzen.

Leestijd: 5 minuten. Nut: eerste indruk krijgen van wat docenten doen.

Inleiding

Waarom maakte ik deze webpagina?

Heb ik verstand van hoe je les moet geven? Nee.

Had ik daar verstand van toen ik vijf jaar geleden docent werd? Nee, had wat theorie gehad om mijn leraren diploma te halen in 2016. Een diploma die ik alleen maar haalde om mijn pleegkinderen beter te begeleiden bij hun huiswerk en zonder de bedoeling ooit docent te worden.

Vond ik het een ramp geen ervaring en kennis te hebben en dan zo voor een klas te gaan staan? Ja.

Waarom dan? Omdat ik graag goed ben in wat ik doe en niet graag de tijd van studenten verpruts. En goed zijn in mijn vak (leidinggeven aan commerciële bedrijven, beste in mensen naar boven halen) was ik, niet in het vak docent.

Hoe is dat nu? Ben nu iets van vijf jaar en wat cursussen verder. Een cursus didactiek, een bekwaamheidspapier gehaald, en soort van halverwege master onderwijskunde.

Zegt dat iets? Nee. Dus disclaimer, disclaimer: elke docent weet het beter, dus praat vooral met veel meer anderen!

Waarom dan dit gemaakt? Omdat er niet veel is voor startende docenten. Dat is te zeggen, er is veel, maar niet altijd toegankelijk of heel veel zonder structuur. En om startende docenten te helpen met een gerust hart en wat voorbereiding met studenten te gaan werken, omdat ik dat die studenten gun en jou. Alleen met een sterk docententeam kunnen we de kwaliteit van het onderwijs en daarmee de wereld verbeteren.

Doel van dit deel van mijn website

Beginnende docenten eerste bouwblokken aanreiken die je als docent zou moeten willen weten. En mensen enthousiast maken meer te willen weten over onderwijs (kunde) en hun ervaringen en ideeën in te brengen. En ze dan over te halen naar Antwerpen te komen waar ik woon om van terrasje naar terrasje over het vak te spreken.

Voor wie?

Voor iedereen die op het punt staat docent te gaan worden en dat vak nog niet eerder heeft uitgeoefend of zich erin verdiept heeft.

Waarom zou je er tijd in steken?

… Omdat je wat onzeker bent over wat er van je verwacht gaat worden.

… Omdat je graag studenten goed onderwijs geeft.

… Omdat je snapt dat omdat je verstand hebt van een folder maken, dat nog niet betekend dat je weet hoe je moet uitleggen aan anderen hoe je een folder moet maken. Docent zijn is een vak niet iets klungeligs dat je er even bij doet.

Hoeveel tijd kost het je?

Zoveel als je zelf wil. Ik zou niet alles in een keer lezen, eerst grasduinen voor een halfuurtje, dan als je tijd of zin heb even met me bellen ((+31) 06-248.400.06) mocht je gerichter lees advies willen. En dan de rest tot je nemen.

Hoe gebruiken?

Mijn advies zou zijn wat te grasduinen in dit deel en als je denkt dat het je iets kan brengen, dan in onderstaande volgorde de pagina’s lezen. Het zijn 8 onderwerpen die ik koos na mijn didactiek bibliotheek te overlopen en te denken wat mensen met weinig tijd zeker zouden moeten willen weten. Daarna nog wat toegiften voor als je meer tijd hebt, of over x jaar te lezen.

1. Ontstaan van onderwijs

Wat? De geschiedenis van onderwijs. Delen van het boek van Biggs, Engaging Minds’.

Waarom? Je kan vergelijken hoe jij naar onderwijs kijkt, hoe men dat vroeger bedacht en welke vorm je zou passen.

Lees verder hier. (note: link nog te maken)

Historie van onderwijs

Je moet er even tijd voor maken, dit boek zal je iets van 5 avonden leeswerk geven. Maar dan zit je daarna ook wel goed in de geschiedenis van onderwijs. En heb je inzicht in de verschillende (politieke) gedachte stromingen rond onderwijs.

2. Hoe ontwerp je onderwijs?

Wat? Over het bouwen van onderwijs, de methode van Dee Fink.

Waarom? Dit legt uit dat je bij onderwijs maken begint met het eind ingedachte en dan je lessen, de activiteiten, ontwikkeld. Zelf denk ik dat je dat dan ook zo aan studenten uitlegd: waar willen we komen en hoe gaan we daar geraken.

Lees verder hier voor een algemene inleiding in lesontwerp en een eenvoudige uitleg van een aanpak van Dee Fink.

Lees verder hier over de aanpak van Dee Fink. Als je alles volgens het boekje wil doen, is het ook goed je lessen per les te ontwerpen. Er is daarvoor een model, dat je hier kan vinden. De eerlijkheid gebied te zeggen dat ik denk dat men die aanpak wel volgt in het lager en middelbaar onderwijs, maar van wat ik heb gezien, zeer weinig in hoger onderwijs…

Wat meer voor de heel geïnteresseerde.

Lees eerst mijn uittreksel en besluit dan het boek te kopen. Ik denk dat het zijn geld erg waard is.

3. Hoe bouwt een student een vaardigheid in een onderwerp op?

Wat? Taxonomie van Miller en Bloom

Waarom? Om wat te lezen over de manieren waarop je kan kijken naar de opbouw van een student en welke onderdelen daar in kunnen zitten. (bijvoorbeeld kennis, vaardigheid en gedrag onderdelen).

Lees verder hier over Taxonomie. En hier (RR: link nog te maken) over LerenLeren een cursus die ik probeer steeds aan het begin van een studieperiode te geven, in september en februari van een jaar dus als het een studiejaar ingedeeld in semesters betreft.

4. Waar werkt een student naartoe?

Wat? Welke hoepels moet een student door voordat die een diploma kan krijgen? Die hoepels verwoorden we in een rubric/beoordelingsformulier. En steeds meer gaan onderwijsinstellingen toe naar de student te vragen een portfolio te maken. Dit omdat we wat weg gaan van kennis die we kunnen overhoren of testen met bijvoorbeeld multiplechoicetest vragen en meer gaan naar het verwerven van vaardigheden. En die kan je niet zomaar testen, een student heeft verschillende mogelijkheden die aan te tonen.

De woorden portfolio, scriptie of werkstuk worden wel door elkaar gebruikt. Een scriptie is een woord dat men gebruikt voor een stuk dat een student maakt in de laatste fase van zijn studie. Ook wel een thesis genoemd. Een onderzoeksverslag is naar mijn smaak maar een deel van een portfolio, het mist bijvoorbeeld het advies dat ik zou denken dat een student moet maken

Waarom? Het is goed te weten wat het eindpunt is waar een student naartoe werkt. Hoe beter je de structuur kan uitleggen, hoe minder ruis op de lijn hierover en hoe meer je bezig kan gaan met de inhoud.

Zijopmerking: voor 30 ECTS punten moet je in voltijds onderwijs vaak 15 vakken volgen, 15 boeken kopen en 15 keer examen doen. Elk vak is daar 2 punten. Bij het flexibel onderwijs nemen we grote happen van 30 ECTS punten in iets van 15 tot 20 weken te maken. Een groot verschil….

Lees verder hierover op de website www.maakeenportfolio.com.

5. Het gesprek tussen student en docent, feedxyz

Wat? Mensen leren door te communiceren.

Waarom? Volgens alle onderzoeken is er maar een effectieve manier om de kwaliteit van onderwijs te verbeteren, dat is als docenten onderling met mekaar over het vak praten. En zo ook met studenten. Dan is weten hoe je dat communiceren effectief kan doen wel handig. Daarom Feedbackxyz. Feedxyz is een activiteit die je als docent veel gaat doen. Het kennen van de verschillende vormen die daarin bestaan en hoe je die aanpakt, lijkt me daarom goed te kennen als docent. Feedforward, feedupward, feed etc.

Feedxyz

Lees verder hier over Feedxyz zoals een onderwijskundige meneer Hattie dat ziet.

Of hier met algemene gedachtes over feedback.

Honderden andere manier van feedxyz uitvoeren en mensen in trainen zijn er. Heb je wat tips voor me die hier goed zouden passen, laat me weten, graag deel ik die dan verder.

6. Hoe leert een student, hoe kan je als docent en student dat gebruiken?

Wat? Leerstijlen die studenten kunnen hebben.

Waarom? Jij verdiept je in hoe je les wil geven, je mag van een student verwachten dat die zich verdiepen in hoe ze het beste leren. En daar dan een match in vinden.

Lees verder hier iets over de leerstijlen. Moet erbij zeggen dat de theorie er van over het algemeen niet door onderwijskundige ondersteund wordt, maar ik vond het voor een beeldvorming wel plezierig een model te hebben. En te weten dat het dus verre van een uitgewerkte logica is dat leren.

7. Hoe houden we onderwijs scherp?

Wat? Toetscyclus

Waarom? Studenten leren vooral om straks een diploma te halen. En dat diploma moet waarde blijven houden. Wat zijn daarvoor de regels?

8. Welke fases ga jij door als docent en hoe hou je het vol?

Wat? Onderzoek naar welke fases je doorgaat in de eerste jaren van docent zijn.

Waarom? Omdat er veel docenten uitvallen in de eerste jaren. Ze vinden dan schijnbaar docent zijn niet leuk, of pakken het niet goed aan. ‘Een gewaarschuwd mens telt voor twee’ zou ik denken.

<insert mijn boekje>

<insert link>

Praktische tips – Val niet in deze valkuilen

Valkuil – Je gaat je eigen lesmateriaal maken.

Wat ga je doen? Je denkt dat met jouw werkervaring je het goed weet en de boeken niet nodig hebt, of dat die er niet zijn.

Tip: sta er even bij stil of jouw kennis door jezelf is verzonnen of je bouwstenen hebt van een ander. In dat laatste geval, zal er vast al een boek of website over zijn, start niet meteen met dubbel werk. Heb je de kennis zelf verzonnen…. Is die wetenschappelijk onderbouwd? We willen graag ‘evidence based’ les geven. Kijk eerst rond en vraag collega docenten.

Valkuil – Ze zeggen dat al het lesmateriaal er is.

Wat ga je doen? Je gaat er vanuit dat dit zo is. Maar helaas, dat hoeft niet het geval te zijn, of er is materiaal waarvan jij denkt dat dit niet jouw kwaliteitsniveau haalt. Dan dus niet daar achter komen een uur voor de les start, maar ruim ervoor even dubbel checken. Er is vrijwel altijd een module houder, die de verantwoordelijkheid heeft voor de module, de cursus.

Vlakuil – De student zegt dat je nooit bereikbaar bent.

Dat zeggen studenten makkelijk, maak dus vooraf in de eerste les al afspraken over het moraal en fatsoen in de klas. En hou je aan je eigen ‘service levels’ die je afspreekt.

Valkuil – De student weet het beter en jij vindt dat vervelend.

Helemaal goed, dat is ook de bedoeling, dan heeft die al een vaardigheid waarop die door kan bouwen. Daar ben jij voor om daarin te helpen. Jij bent niet de wandelende encyclopedie, los daarvan worden die boeken niet meer verkocht sinds we internet hebben, waarom zou jij het moeten zijn? Jij helpt de informatie overload te ordenen en verbanden door de student te laten maken denk ik.

Valkuil – Je collega docenten hebben geen tijd.

We zijn een happy familie, toch? Hoe kan dan dat ze niet reageren? Goh denk eens na over wat de voornaamste redenen zijn waarom mensen docent worden. Of in welke valkuil ze na x jaar docent zijn vallen. En vraag me dan nog eens.

Eventueel ook nog te lezen

De volgende onderwerpen zou ik graag willen toelichten, maar weet niet zeker of ik daar deze zomer (2021) aan toe ga komen. Je ziet het als je het ziet.

Assessments afnemen

Als je assessor wil worden kan je daarvoor opleidingen volgen. Waar een assessor aan zou moeten voldoen daar heb ik niet een scherp overzicht van. Wel zal je hier een concept overzicht vinden van de competenties die een assessor zou moeten hebben.

Boek: Op schouders van Reuzen

Wat? Een boek dat ik je erg kan aanraden. Geschreven door een zeer bekende expert.

Waarom? Het geeft inzicht in verschillende les modellen en hun effect. Kan je gedurende je loopbaar als docent wat mee experimenteren.

Lees meer hierover hier waar ik gestart ben met een uittreksel te maken van het boek. Nu is dat nog erg rudimentair, maar kan je nu al laten besluiten de investering in het boek te doen.

Constructive alignment

Wat? Constructive alignment is een gedachtegang die een logisch verband probeert te leggen tussen activiteiten. Lijkt mij een erg logische manier van denken en doen, maar vraagt regelmatige reflectie van een docent.

Waarom? Effectief werken als docent.

Mindset

Wat? Mindset, in welke zit je student? Een onderzoekster kwam op haar middelbare school en de klas was verdeelt in twee delen. De linkerkant waren de slimme studenten, de rechterkant de wat dommere. Toen ze op de universiteit kwam om door te studeren vond ze dat wel een aparte apart en vroeg zich af wat het effect daarvan was op leerlingen.

Waarom? Als je als docent al een vooringenomen idee hebt over een student, gaat die student daar naar handelen en jij ook. Dat gaat zowel op aan de negatieve kant ‘deze student gaat dit vak nooit halen’, als aan de positieve kant ‘deze student rolt hier zo doorheen’. Er zijn twee woorden voor die me nu even ontschoten zijn.

Onderwijs model van van Gelder

Wat? het model van Van Gelder is een klassieker en vrij simpel te gebruiken.

Waarom? Dit model helpt wat kader te geven.

Studentensucces, de nieuwe naam voor studiesucces.

Lees daarover hier meer.

Afsluitend

Vragen? Vragen!

Rudolph

juni 2021

P.S. Spellingsfouten gevonden of zinnen die niet lopen? Attendeer me erop (rudolph.regter@outlook.com), of doe dat niet, maar erger je dan ook niet.

Nog in de pijplijn

Grote onderwerpen – ooit nog eens uitwerken

• Klas management.
• Onderwijs, overheid en wetgeving.
• Didactiek.
• Pedagogiek.

Kleine onderwerpen – ooit nog eens uitwerken

• Spreeksnelheid en dictie.
• Bordgebruik.
• Teams ins en outs.

‘Good teaching is that which supports the appropriate learning activities and discourages inappropriate ones’.

– Biggs pag 16