Hypocrisie is overall. We zijn tegen milieuvervuiling, maar gaan met het vliegtuig op vakantie. We keuren leugens af, tot we onze eigen belastingaangifte invullen. En we hebben een hekel aan huichelen, tenzij we het zelf doen.

Zo begint een recent boek van Rik Peters die de titel heeft ‘Hypocrisie, waarom je af en toe moet doen alsof’. Een klein, makkelijk leesbaar boek.

Wat mij bijbleef is dat in een enquête uit 2009 de onderzoekers 208 filosofen, 198 ethici en 167 andere hoogleraren van verschillende universiteiten ondervroeg. De deelnemers werd gevraagd om de morele waarde van een hele riedel kwesties te beoordelen op een schaal van 1 tot 9. Heel diverse thema’s. Daarna werd gepeild naar hun eigen gedrag op deze gebieden. Conclusie? De houdingen en handelingen van de ethici weken nauwelijks af van die van de andere groepen. Ethici zo werd vastgesteld gedroegen zich op geen enkel vlak beter dan de andere academici. Maar omdat ze op sommige punten meer uitgesproken meningen hadden, was hun gedrag wel hypocrieter.

iGeest. apps ruzies in je hoofd….

Een andere leuke invalshoek uit het boek is dat Peters schrijft dat je kan denken dat je hersenen gezien kunnen worden als een soort supercomputer. Maar we denken ook vaak dat er op die supercomputer een ongelooflijk complex softwareprogramma draait, dat alle dat om ons heen verzamelt, verwerkt, analyseert en omvormt tot gedachten of handelingen. En dat is niet zo zegt de wetenschapper. Het is inderdaad ontzettend ingewikkeld, maar het gaat niet om een enkel programma. Het is eerder een verzameling van programma’s. En zoals iedereen weet die met een computer werkt, kunnen verschillende programma en apps, de werking soms tegen zitten om dat ieder programma zo zijn eigen doelen heeft, zijn eigen resources nodig heeft of afhankelijk is van een ander programma. Grappig is de aanpak van Kurzban, die het brein vergelijkt met een smartphone: het is een iGeest vol apps. Het is ‘functionally modular’, maar niet per definitie ‘spatially modular’. Je kan de smartphone niet snappen door er een gat in te boren en te denken dan je dan er een app uit kan halen. Dus eigenlijk als je dat vindt, snap je dat mensen hypocriet kunnen zijn: sommige apps houden zich bezig met het opstellen van algemene regels, weer andere met het persoonlijk doen en laten. En dat kan weleens botsen.

Afijn, kan het boek warm aanbevelen te lenen in de bieb. 

Rudolph Regter