Boekreview – Het Sociale brein van de puber

Over een week gaat een dochter naar de middelbare school. En ik ga les geven aan 1^ejaars studenten van de hogeschool. Om dat goed te doen, verdiepte ik me in wat materiaal van Eveline Crone die hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie is aan de Universiteit Leiden en aan de Universiteit van Amsterdam. Ze heeft met haar werk een imposant aantal prijzen gehaald schrijft de cover van een boek.

Hieronder wat punten uit het boek ‘Het sociale brein van de puber’, die je wellicht warm maakt het boek te kopen. Ik beveel het boek van harte aan.

Wat zoeken ze risico’s op die pubers!

Er is een sterke relaties tussen puberteitsontwikkeling en onderzoekend sociaal gedrag, zoals het drinken van alcohol. Het zijn de puberteitshormonen die een direct effect hebben op de mate waarin jongeren op zoek gaan naar risico’s en uitdagingen. De omgeving heeft wel een grote invloed, maar het is belangrijk te realiseren dat veranderingen toch in eerste instantie biologische worden gestuurd.

Aanvang adolescentie is veranderd, betekenis voor onderwijs?

Rond 1860 lag de gemiddelde leeftijd van de eerste menstruatie in Europese en Noord-Amerikaanse langen rond de leeftijd van 15 tot 16 jaar, en die daalde tussen 1860 en 1960 naar ongeveer 14 en 13 jaar en in een Deense studie die plaatsvond in 1991 en 2006 is die leeftijd gezakt naar 13,4 jaar. De adolescentie duurde twee tot vier jaar, waarna de volwassenstatus werd bereikt.

In als die tijd zijn de gedachten over de eindfase van de adolescentie niet wezenlijk veranderd, wat erop neerkomt dat in de huidige samenleving de adolescentie eerder begint en dus langer duurt. Dat dat betekend voor de samenleving en de hersenontwikkeling van jongeren is nog niet bekend, maar roept interessante vragen op.

Heeft de vervroeging van de puberteit gevolgen voor wat we van jongeren mogen verwachten op school? Is de adolescentie een unieke levensfase waarin doelen, sociale competenties en verantwoordelijkheden worden gevormd en waarbij de school, ouders en maatschappij bijzondere rollen kunnen vervullen?

Nature en Nurture

Hersenontwikkeling verloopt in een bepaald tempo en wordt gestuurd door sociale omgeving. Tempo en sociale omgeving zijn de twee factoren en die zijn niet uiteen te trekken. Daardoor zijn onderzoeksresultaten nooit aan een specifieke factor toe te wijzen, onderwijzen zal dus proberen, evalueren en bijsturen blijven.

Sociale brein

Drie onderdelen: Het aflezen van sociale signalen; het voelen van sociale signalen; het omgaan met sociale signalen, daar zijn jongeren vooral mee bezig. Wat voor les geven we als docenten daarin?

Gezichtsemoties, adolescenten gevoelig voor blije, boze en angstige gezichten

Wanneer mensen een taak uitvoeren waarbij gezichten lezen belangrijk is, zijn bij adolescenten de amygdala extra actief. Hier heeft het boek een mooi hoofdstuk, waarvan ik delen in mijn cursus zal aanhalen.

Afgewezen worden is heel erg, geeft veel stress, niet goed onderwijsklimaat denk ik dan. Dus ga veel tijd steken in mijn klassen als teams te laten werken en uitsluiting als onderwerp extra aandacht te geven. Het is van levensbelang voor mensen bij een groep te horen.

Rudolph Regter